'De Trojaanse vrouwen'
olieverf op paneel, 75 cm x 100 cm.
Dit schilderij is geïnspireerd op Euripides’ tragedie 'De Trojaanse vrouwen' en Racine’s tragedie 'Andromache'. Beide theaterproducties vertellen over het lot van de vrouw aan het eind van de Trojaanse Oorlog. Het is een verhaal over dominante mannen, moedige vrouwen en verrassende lotswendingen.
De mythe:
Bij de Griekse overwinning worden er veel Trojaanse vrouwen tot slaaf gemaakt. Pyrrhus, zoon van Achilles, gaat er met de hoofdprijs vandoor: de Trojaanse koningin Andromache wordt zijn slavin. Zij verafschuwt Pyrrhus, omdat zijn vader de dood van haar echtgenoot op het geweten heeft. Zelfs ná zijn overlijden weet Achilles nog slachtoffers te maken: hij verrijst uit zijn graf om prinses Polyxena op te eisen. Alle Griekse soldaten hebben een vrouw genomen en Achilles voelt zich gepasseerd. Hij pikt het niet dat hij, dé grootste oorlogsheld , geen vrouwelijk metgezel heeft gekregen om het leven in de Onderwereld te veraangenamen. Pyrrhus vindt het verzoek van zijn vader zeer redelijk en Polyxena, de schoonzus van Andromache, wordt prompt naar de offertafel gebracht. Een reden te meer voor Andromache om Pyrrhus te haten.
Dan komt haar het gerucht ter ore dat de Grieken haar zoontje willen vermoorden. De Griekse soldaten zijn bang dat het kereltje zal opgroeit naar het evenbeeld van zijn vader Hector, de sterkste opponent van Achilles. Wellicht zal hij in staat blijken om het Trojaanse Rijk in oude glorie te herstellen. In Euripides’ tragedie vindt de moord op Astyanax daadwerkelijk plaats. Daarna wordt hij op het schild van zijn vader gelegd en naar zijn grootmoeder gedragen, zodat zij zich over de begrafenis kan ontfermen. In de theaterproductie van Racine blijft Astyanax echter leven. Pyrrhus wordt smoorverliefd op Andromache en hij wil Astyanax adopteren en beschermen, mits zij met hem trouwt. Andromache moet er niet aan denken, maar ze wil haar zoon wel redden. Uiteindelijk komt ze tot het besluit om zich kort na de huwelijksplechtigheid van het leven te beroven. Dan is zij van Pyrrhus verlost, terwijl hij zijn eed moet nakomen. Het lot neemt echter een verrassende wending: Pyrrhus wordt vermoord op bevel van de jaloerse Spartaanse prinses met wie hij was verloofd. Andromache wordt dus onmiddellijk van haar nieuwe echtgenoot afgeholpen. En omdat Pyrrhus zelf geen kinderen heeft, krijgt zijn adoptiezoon Astyanax de hele erfenis. Wanneer hij volwassen is, zal hij de Griekse legermacht leiden. Tot die tijd krijgt Andromache het voor het zeggen.
Kortom, de Griekse overwinning op de Trojanen is van korte duur. Binnen een klein tijdsbestek maakt Andromache een rolwisseling door van van Trojaanse koningin naar slavin en van slavin tot koningin. De wisselvalligheid van het lot: hoe fascinerend! We maken plannen voor de toekomst en we zijn ambitieus, maar dan slaat het lot toe.
De personages in mijn schilderij:
Achilles is uit het graf verrezen. Hij komt Polyxena halen. Haar moeder Hecuba beweent het lot van haar dochter en dat van haar kleinzoon Astyanax, die dood op haar schoot ligt. De toeschouwer wordt echter in de maling genomen: dit dode kindje is alleen maar een pop. Pyrrhus heeft Astyanax gespaard, maar hij wil bij de Grieken geen gezichtsverlies lijden. Daarom heeft hij de dood van Astyanax geënsceneerd. Ondertussen kijkt de echte Astyanax verwonderd toe. Zijn moeder Andromache treffen we rechts naast de fontein aan. Pyrrhus staat links van de fontein met geschenken voor Andromache in de armen. Hij denkt haar daarmee te kunnen verleiden, maar Andromache's blik verraadt minachting. Pyrrhus kan met haar doen wat hij wil - ze is immers zijn slavin -, maar hij heeft geen toegang tot haar hart. Ze blijft van Hector houden. Op de fontein staat een standbeeld die de strijd tussen Hector en Achilles verbeeldt. Andromache houdt de hand van Hector's standbeeld vast. Achilles draagt in de sculptuur een helm getooid met een adelaar (symbool voor macht). Maar zijn machtspositie is wankel: nu triomfeert hij nog over Hector, maar binnenkort zal Hector’s zoon zegevieren. Er is al een gier op het standbeeld afgevlogen die de speer uit Achilles' handen probeert te trekken.