'Hersenschimmen', lithografie

​

Deze litho is geïnspireerd op Euripides’ tragedie ‘Iphigenia in Aulis’, net als mijn schilderij ‘Zelfverloochening en zelfbegoocheling’. In mijn schilderij verbeeld ik het verhaal vanuit het perspectief van Iphigeneia, die door haar vader wordt opgeofferd. In deze litho bekijk ik het verhaal juist vanuit het perspectief van Agamemnon, die zijn dochter moet opofferen. Ik heb zijn geesteskwelling afgebeeld.

 

De mythe:

De Griekse vloot wil uitvaren naar Troje, maar de wind blijft ongunstig. Profeet Calchas voorspelt dat de wind weer zal gaan waaien als legeraanvoerder Agamemnon zijn dochter offert aan de godin Artemis. Ondertussen beginnen de Griekse soldaten zich flink te vervelen. De onvrede groeit. Calchas en Odysseus waarschuwen Agamemnon dat er opstand zal uitbreken als hij de offergave weigert te brengen. Agamemnon is  op zijn dochter gesteld. Maar hij is ook ambitieus en hij wil zijn positie als legeraanvoerder niet verliezen. Zijn ambitie en de liefde voor zijn dochter zijn onverenigbaar. Agamemnon moet een beslissing maken en dat valt hem zwaar. Iphigeneia heeft zelf geen zeggenschap over haar lot en Agamemnon benijdt haar dat. zij hoeft in elk geval geen verantwoordelijkheid voor haar keuzes te dragen. Agamemnon voelt zich gesloopt door zijn ambitie en roemzucht, zodat hij gelijktijdig ambitieus is én zijn ambities wil opgeven. Hij heeft het gevoel enorm onder druk te staan. Maar dit gevoel is feitelijk denkbeeldig: Calchas heeft zijn voorspellling nog niet aan de soldaten verteld en er zou voldoende tijd zijn om Iphigenia uit het legerkamp te evacueren. Het leger vormt nog geen reële dreiging. Toch hebben de Griekse soldaten al macht over hem: de woorden van Odysseus en Calchas spoken al door zijn kop. Agamemnon wordt de slaaf van zijn eigen piekergedachten. De mens lijdt dikwijls het meest door het lijden dat hij vreest! Wanneer hij uiteindelijk zijn dochter vermoordt, doet hij dat niet enkel om zijn titel als legeraanvoerder te behouden, maar omdat zijn gemoedstoestand onhoudbaar wordt.